Ik was met een collega wat gedachten aan het uitwisselen over de stand van ons land. Toen ik daar later
in m’n eentje over doordacht en ik de door Twitter opgelegde beperking van het aantal lettertekens  had
losgelaten, kwam ik tot een conclusie die anderen waarschijnlijk al veel eerder hebben verwoord:
wij zijn een ontzettend gaaf land.

Wij zijn een gaaf land voor slimme jongens en meisjes die gesteund door onze wetgever op de Zuidas
ongehinderd kunnen nadenken over ingewikkelde constructies waardoor buitenlandse bedrijven
hun onvoorstelbare winsten kunnen verdelen onder een groep mensen die waarschijnlijk niet eens
weten waar ze dat geld aan moeten uitgeven. Onderwijl schrapen ambtenaren met steun van parlement
en regering het laatste restje spaargeld uit de spaarpot van ouders die een toeslag op de kinderopvang krijgen.

Wij zijn een heel gaaf land voor entrepreneurs die via de botersmokkel en de weetteelt Brabant
hebben gemaakt tot het drugslab van Europa.

In Limburg hebben van origine christelijke politici corruptie verheven tot een systeem waar de
Camorra jaloers op kan zijn. In Limburg verloopt dat namelijk zonder dat akelige bloedvergieten
Hoe gaaf is dat?

Nederland is een gaaf land omdat wij de zorg hebben geprivatiseerd en daarmee kansen hebben geschapen
voor elke ondernemer die z’n zakken wil vullen. Het wachten is nu op die autodealer die het roer
omgooit en die volledig door het zorgkantoor betaalde reizen naar een warm land aanbiedt waar
mensen, die in de war raken van het tempo waarin de versoepelingen plaatsvinden, op adem kunnen komen.

Ondertussen ligt ons land dwars omdat gratis testen de commerciële testbureaus benadelen.
Handen af van onze glazenwassers die dankzij corona een zakcentje bijverdienen.

Nederland gidsland.

D66-lijsttrekker Sigrid Kaag verweet PVV-lijstrekker Geert Wilders dat hij niks heeft bereikt.
Volgens mij is dat een onjuiste voorstelling van zaken.

Geert Wilders is de man die lang geleden een stem gaf aan de latente aanwezigheid van buitenlandershaat
en haat tegen de gevestigde orde, die leefde onder de hardwerkende Nederlander.

Het zaadje was geplant door Pim  Fortuyn, maar het was Wilders die kunstmest en water aandroeg,
geholpen door het opkomende internet.

Tot die tijd broeide de mening van gewone mensen onder een deken van politieke correctheid,
vertroeteld door socialisten en de oorspronkelijke versie van het CDA.

Wilders was degene die een enorme schare mensen achter zich kreeg die de afgelopen
decennia constant bleek.

Zijn succes was voor de gevestigde orde reden om in zijn richting op te schuiven. Ook die partijen
werden opeens strenger voor buitenlanders in het algemeen en moslims in het bijzonder.

Je kunt nu zeggen dat Wilders niks bereikt heeft, maar zijn invloed is ongekend groot. De kloof tussen
wij en zij werd steeds groter omdat alles gezegd kon worden. Dankzij social media werd ook alles gezegd.
Wilders haalde de handrem van Nederland en de gevestigde orde rolde  langzaam de helling af.

Ik weet niet hoe het D66 of Sigrid Kaag zal vergaan de komende twee decennia. Ik hoop alleen dat we
over twintig jaar kunnen zeggen. In 2021 was er een mevrouw die de beschaving terugbracht in de politiek
en daarmee een nieuw tijdperk inluidde nadat we elkaar twintig jaar hadden verketterd.

Tommy Wieringa heeft vandaag een mooie column in de NRC. De menselijke maat is bij de toeslagenaffaire
en op veel andere terreinen uit het oog verloren, schrijft hij. Die menselijke maat is ondergeschikt gemaakt
aan het systeem van fraudebestrijding, aan de dekking van de kosten daarvan, aan alles eigenlijk.

Op een bijna rigide manier is er gejaagd op mensen van wie ambtenaren veronderstelden dat het fraudeurs
waren. Blind als ze waren voor de menselijk maat.

Ze hebben dat ongetwijfeld gedaan omdat ze werden opgejaagd door de bestuurders die ze dienden.
Bestuurders die eisten dat er hard werd opgetreden omdat politici in de Tweede Kamer ze daarvoor
mandaat hadden gegeven. Daarom is het goed dat die bestuurders nu samen zijn afgetreden.

Dat aftreden helpt niks, want over twee maanden zijn er verkiezingen en komen de hoofdrolspelers
gewoon weer het toneel op voor de volgende akte. In de rol van de koning van het spel zien we
opnieuw Mark Rutte.

De vraag die mij bezighoudt is hoe het komt dat de menselijke maat zo ver op de achtergrond is geraakt
dat ambtenaren onder leiding van hun aanvoerders zo nietsontziend op rooftocht zijn gegaan.

Volgens mij was het de tijdgeest. Aan de rechterkant van het politieke spectrum was onder leiding van
onder anderen Geert Wilders de roep om law and order steeds luider geworden. Op social media klonk
de roep om een keiharde aanpak steeds luider. De cohorten aan de rechterflank groeiden. Het werd normaal
gevonden dat mensen met een buitenlandse naam extra in de gaten werden gehouden. Racisme en
discriminatie werden institutioneler dan ze al eeuwen waren.

Partijen die nog een beetje gevoel hadden voor de menselijke maat zagen dat ze met een lightversie van
deze gestrengheid garen konden spinnen. Uiteindelijk was het de VVD die dat het slimste deed met een
man die van iedereen de meest slimme was.

Tegelijkertijd nam de marktwerking een grote vlucht. Verantwoordelijkheden werden afgeschoven naar
bestuurslagen en organisaties die daar helemaal niet voor waren toegerust.

Aldus ontstond er in dit land een situatie waarbij niet de menselijke maat de leidraad was, maar
de mate waarin politici zich het hoofd op hol laten brengen. En ik ben bang dat het te laat is om de
geest terug in de fles te duwen.  Mijn somberheid over onszelf en de mensen die wij op het
podium hijsen is groot.

2020 was ook in politiek opzicht voor Brabant een bizar jaar. Er moest  in het provinciehuis
tussentijds een nieuwe coalitie worden gevormd omdat het CDA de stekker uit de vorige trok. Uit de
puinhopen verrezen Forum voor Democratie en Lokaal Brabant als nieuwe partners voor VVD en CDA.

Vrij snel haalde het CDA de buit binnen waarom de grote sprong in het diepe was gewaagd:
boeren mochten er langer over doen om hun stallen milieuvriendelijker te maken. So far so good.

Daarna werd het spannend omdat Forum van Democratie landelijk scheurde. Dat ging niet voorbij aan
de vertegenwoordigers van deze partij in de Brabantse Staten. Een aantal leden blijft vooralsnog trouw
aan Forum-leider Thierry Baudet, anderen houden hun mond en Statenlid Loek van Wely stapte in zijn
rol van Eerste Kamerlid over naar de nieuwe partij Ja21. Hij dient nu twee heren. Dat is politiek
gesproken heel bijzonder.

Ondertussen doen de Brabantse Statenleden van Forum of thuis hun neus bloedt. Er is intern wel wat
wrijving, maar ze gaan officieel verder als een autonome fractie want Brabant is Brabant en Den
Haag is Den Haag.

Kan dat wel?  Ja dat kan, zolang ze naar buiten toe de rijen gesloten houden en eendrachtig proberen hun
belangrijkste verkiezingspunten te realiseren (een referendum en kernenergie).  Ander belangrijk punt
is het omleiden van cultuursubsidies naar theepottenmusea in plaats van naar artistieke vernieuwers.
Dat laatste is overigens eenvoudiger dan het eerste.

Voor deze hele operatie hebben ze de tijd tot aan de volgende verkiezingen van Provinciale Staten in 2023.
Het vraagt een enorme fractiediscipline en die bewaar je alleen als je samen successen boekt.
Fractiediscipline is bij alle partijen heel normaal. Als bij andere partijen elk individueel lid met een
afwijkende mening voor zichzelf zou beginnen hadden we nu in Nederland waarschijnlijk duizenden politieke
partijen. Fractiediscipline hoort bij het spel net als het sluiten van compromissen tussen partijen.

Zelfs het feit dat in de Statenfractie van FvD iemand zit met twee petten op hoeft niet eens tot problemen
te leiden. In de jaren tachtig ontstond het CDA uit KVP, CHU en ARP. In die tijd was ik verslaggever op de
Biblebelt. Het woord in de lokale politiek in die periode was: bloedgroepen. Er ontstonden in alle gemeenten
in mijn werkgebied CDA fracties met christenen van diverse pluimage, waarbij de Rooms-Katholieken een
marginale rol speelden. En iedereen weet hoe moeilijk christenen in de Biblebelt zich laten verenigen en
hoezeer in de jaren tachtig katholieken in sommige dorpen als halve heidenen werden verketterd.

Toch traden die CDA-fracties – soms met vallen en opstaan – eensgezind naar buiten. Toegegeven, het
politieke landschap was toen wel overzichtelijker. Je had nog niet zoveel splinterpartijtjes aan de rechterkant
en afsplitsen  in de politiek was in die contreien toen net zo bijzonder als echtscheiding. Dat deed je niet want wat God
verbonden had mocht de mens niet scheiden.  Dat gold natuurlijk niet voor de kerkgenootschappen zelf, want
daar was afscheiding heel normaal wanneer je vond dat de achterblijvers een dwaalleer volgden.

Forum voor Democratie in Brabant is niet gesmeed door een god maar de statenleden zijn aan elkaar
geklonken door Thierry Baudet.

Ach, het is van alle tijden om af en toe aan een god te twijfelen en je af te vragen: Heere, waarom???
Zolang er in een fractie strenggelovige voorgangers zijn die de twijfelaars kunnen overtuigen dat je een
god niet voor alles verantwoordelijk kunt houden en dat de mens ook een eigen verantwoordelijkheid
heeft kun je als tot elkaar veroordeelde stervelingen ver komen.

Er belde mij een dame van het regionale dagblad. Of ze zaterdagavond mocht komen als
Omroep Meierij de Skendelse Kwis uitzendt.

Natuurlijk, zei ik, als jij het leuk vindt om naar een server te kijken met knipperende
lichtjes ben je welkom.

Dat begreep ze niet. Maar jullie zenden toch de Skendelse Kwis uit, zei ze.

Voordat u net als de dame op het verkeerde been staat leg ik het uit. In veel dorpen wordt
aan het eind van het jaar een kwis gehouden. Daar doen honderden mensen aan mee. Ze
trekken in groepen door het dorp om opdrachten te vervullen en ze zitten thuis om
ingewikkelde vraagstukken op te lossen.

Het is een fenomeen dat ik vele malen leuker vind dan carnaval en dat volgens mij voor
veel meer saamhorigheid zorgt.

In Schijndel is er dit jaar geen kwis omdat evenementen zijn verboden. Eén van de organisatrices
werkt bij een landelijke omroep. Op een dag belde ze me. Zij en een team zouden een onine
versie maken van de Skendelse Kwis en ze vroeg of wij die dan ook op TV zouden willen
uitzenden. Dat wilden wij wel.

In de praktijk komt het erop neer dat wij dat programma kant- en klaar aangeleverd krijgen
via Wetransfer en dat we dat dan uitzenden. Je hoeft er de deur niet voor uit.

Dat legde ik uit aan de dame van de krant. Oh, zei ze, dan heeft de redactie het allemaal
verkeerd begrepen.

Ik stelde haar voor mijn collega van de landelijke omroep te bellen, die wist alles van de kwis
of om bij mensen thuis mee te kijken, ook een zeer beproefd journalistiek gebruik als je
niks beters hebt. Dat laatste hadden ze van de redactie ook al gezegd.

Dus nogmaals, je mag naar de server komen kijken, maar meer kan ik niet bieden, zei ik.
Dat aanbod sloeg ze af.

Mag ik uw naam, zei ze, voor het citaat.

Wat had je dan willen citeren, vroeg ik in alle oprechtheid.

Nou gewoon wat u zegt, zei ze.

Is dat dan interessant, vroeg ik.

Nou ja, zei ze, u weet hoe dat gaat. De redactie wil citaten anders wordt het
zo’n saai verhaal.

Wat is normaal? Ik hoorde minister-president Mark Rutte laatst zeggen dat hij ernaar streeft dat wij de
Kerst normaal samen met onze geliefden kunnen vieren. Maar als ik de Kerst met mijn
geliefde echtgenote vier, is dat niet normaal.

Mijn lief is namelijk al jaren met de kerst afwezig. Ze is reisleidster bij een organisatie die opera- en
concertreizen organiseert. En voor die organisatie zijn de kerstdagen hoogtijdagen. Dit jaar lijkt er
niet gereisd te worden, dus is ze thuis. Hoogst abnormaal.

Hoe breng ik dan mijn kerstdagen door de laatste jaren? Mijn jongste zoon komt altijd een
nachtje logeren. Dat is een lief jong, die reken ik ook tot mijn geliefden. Wij eten samen en zakken
daarna onderuit om bier te drinken en slechte politiefilms te kijken. Volgens mij kijkt hij het liefst
altijd naar Home Alone, maar dat heb ik tot nu toe kunnen afhouden. Er zijn grenzen aan één dag
per jaar burgerman spelen.

Dit jaar zijn we dus vrijwel zeker met z’n drieën. Mijn zoon en ik hebben gestemd en we zijn het
erover eens dat mijn lief niet in een hotel hoeft. Er is er nog wel een dingetje. We hebben een chaise-longue
waar je mijn vrouw op kunt uittekenen. Die ene avond per jaar ligt mijn zoon daar op. Zijn bijna
twee meter lange lijf steekt dan aan alle kanten uit.

Dus stelde ik mijn vrouw de vraag hoe dat dan met kerst moet en ik zei dat ik eigenlijk vond dat die
jongen op die bank mag. Ik zal niet zeggen welk gebaar mijn vrouw maakte. Ze wil beste een avondje
slechte films meekijken, maar ze ligt wel op haar eigen plek. Dat is immers normaal.